قرآن کریم (آیه شماره 118 از سوره مبارکه مومنون)طلب بخشش

آیه شماره 118  از سوره مبارکه مومنون
بخشش
وَ قُل رَّبّ‏ِ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ 

 
و بگو: «پروردگارا! مرا ببخش و رحمت کن; و تو بهترین رحم کنندگانی!
 1- پیامبر معصوم نیز به رحمت و مغفرت خداوند نیاز دارد. «قل ربّ اغفر وارحم»2- در دعا، ستایش از خدا را فراموش نکنیم. «ربّ اغفر وارحم و انت خیرالرّاحمین»

1 - تعلیم روش دعا و نیایش به پیامبر(ص) از سوى خداوند

و قل ربّ ... خیر الرحمین

2 - همه انسان ها، حتى پیامبر(ص)، نیازمند دعا و نیایش براى جلب رحمت خداوند

و قل ربّ اغفر و ارحم

3 - لزوم نگرانى همیشگى انسان، از چگونگى عملکرد خود در برابر خدا

و قل ربّ اغفر و ارحم

از این که خداوند به صورت رهنمودى کلى، پیامبر(ص) و بالتبع همه انسان ها را به استغفار فرا خوانده است، مطلب فوق استفاده مى شود.

4 - خدا، پروردگار انسان ها است.

و قل ربّ

5 - پاکسازى روح از آلایش گناه، زمینه ساز بهره ورى از رحمت خداوند

و قل ربّ اغفر و ارحم

تقدیم لفظى «اغفر» بر «ارحم»، مى تواند اشاره به تقدیم رتبى و معنوى آن نیز داشته باشد.

6 - گناه، مانع برخوردارشدن انسان از رحمت الهى

و قل ربّ اغفر و ارحم

تقدیم «طلب غفران» بر «طلب رحمت»، مى تواند اشاره به این داشته باشد که با وجود گناه و آثار آن به رحمت الهى نمى توان دل بست.

7 - التجا به ربوبیت الهى و برشمردن صفات رحمت آفرین او، از آداب دعا و نیایش

و قل ربّ اغفر و ارحم و أنت خیر الرحمین

8 - خدا، بهترین رحمت کنندگان و مهربانان است.

و أنت خیر الرحمین

تفسیر راهنما

امام باقر(علیه‎السلام) ضمن روایتی شرط عفو و بخشش خداوند و نشانه خیر و خوشبختی را بیان نموده‎اند:

نشانه خیر و خوشبختی

قالَ الاْمامُ أبوُ جَعْفَر محمّد الباقر (عَلَیْه‎السلام):

إذا أرَدْتَ أنْ تَعْلَمَ أنَّ فیکَ خَیْراً، فَانْظُرْ إلى قَلْبِکَ فَإنْ کانَ یُحِبُّ أهْلَ طاعَةِ اللهِ وَ یُبْغِضُ أهْلَ مَعْصِیَتِهِ فَفیکَ خَیْرٌ؛ وَاللهُ یُحِبُّک، وَ إذا کانَ یُبْغِضُ أهْلَ طاعَةِ اللهِ وَ یُحِبّ أهْلَ مَعْصِیَتِهِ فَلَیْسَ فیکَ خَیْرٌ؛ وَ اللهُ یُبْغِضُکَ، وَالْمَرْءُ مَعَ مَنْ أحَبَّ.(1)

اگر خواستى بدانى که در وجودت خیر و خوشبختى هست یا نه، به درون خود دقّت کن اگر اهل عبادت و طاعت را دوست دارى و از اهل معصیت و گناه ناخوشایندى، پس در وجودت خیر و سعادت وجود دارد؛ و خداوند تو را دوست مى‎دارد.

ولى چنانچه از اهل طاعت و عبادت ناخوشایند باشى و به اهل معصیت عشق و علاقه ورزیدى، پس خیر و خوبى در تو نباشد؛ و خداوند تو را دشمن دارد. و هر انسانى با هر کسى که به او عشق و علاقه دارد، با همان محشور مى‎گردد.

شرط عفو و بخشش خداوند

قالَ (علیه‎السلام): مَنْ کَفَّ عَنْ أعْراضِ النّاسِ أقالَهُ اللهُ نَفْسَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ، وَ مَنْ کَفَّ غَضَبَهُ عَنِ النّاسِ کَفَّ اللهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ(2)

هر کس دنبال هتک حرمت - ناموس و آبروى - دیگران نباشد، خداوند متعال او را در قیامت مورد عفو و بخشش قرار مى‎دهد؛ و هر کس غضب و خشم خود را از دیگران باز دارد، خداوند نیز خشم و غضب خود را در قیامت از او برطرف مى‎سازد.

پی‎نوشت‎ها:

1- اصول کافى، ج 2، ص 103، ح 11، وسائل الشّیعه، ج 16، ص 183، ح 1.

2- کتاب الزّهد، ص 1، ح 9.

گروه دین و اندیشه تبیان.

مهری هدهدی