قرآن ومسائل اعتقادی(زمان وقوع قیامت)

قرآن ومسائل اعتقادی

زمان وقوع قیامت

سوره ۷: الأعراف - جزء ۹ 

یَسْأَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّی لاَ یُجَلِّیهَا لِوَقْتِهَا إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لاَ تَأْتِیکُمْ إِلاَّ بَغْتَةً یَسْأَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ اللّهِ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لاَ یَعْلَمُونَ ﴿۱۸۷﴾

از تو در باره قیامت میپرسند [که] وقوع آن چه وقت است بگو علم آن تنها نزد پروردگار من است جز او [هیچ کس] آن را به موقع خود آشکار نمیگرداند [این حادثه] بر آسمانها و زمین گران است جز ناگهان به شما نمیرسد [باز] از تو می‏پرسند گویا تو از [زمان وقوع] آن آگاهى بگو علم آن تنها نزد خداست ولى بیشتر مردم نمی‏دانند(۱۸۷)  

  شان نزول آیه

طایفه قریش به چند نفر ماموریت دادند که به نجران سفر کنند، و از دانشمندان یهود که (علاوه برمسیحیان) در آنجا ساکن بودند، مسائل پیچیده‏اى را سؤال کنند و در بازگشت آنها را در برابر پیامبر (صلی الله علیه و آله) مطرح سازند. به گمان اینکه پیامبر از پاسخ آنها عاجز میماند. از جمله سؤالات این بود که در چه زمانى قیامت برپا میشود. هنگامى که آنها این پرسش را از پیامبر (صلی الله علیه و آله) کردند، آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.

تفسیر نور

کفّار قریش، گروهى را نزد علماى یهود فرستادند تا مطالب و سؤالات دشوارى فرا گرفته و از پیامبر صلى الله علیه وآله بپرسند، و او از عهده‏ى پاسخگویى بر نیاید و محکوم شود. یکى از آن سؤال‏ها، تعیین زمان وقوع قیامت بود. <381>

«السّاعة»، زمان شروع قیامت است، و«القیامة»، زمان حساب و کتاب، پاداش و جزا میباشد. «مرُسى» <382> ، به معناى ثبوت و وقوع است، «جبال راسیات»، یعنى کوه‏هاى استوار و محکم. «حَفىّ»، به معناى پیگیرى و تحقیق است، حفىّ بودن پیامبر صلى الله علیه وآله، یعنى گویا پیامبر فرارسیدن روز قیامت را از خدا پرسیده و تحقیق کرده و میداند.

سنگینى قیامت در آسمان‏ها و زمین، شاید به خاطر بهم ریختگى کرات و بی‏نور شدن خورشید و زیر و رو شدن زمین باشد. و شاید مراد از سنگینى قیامت، سنگینى کیفرها در آن روز باشد. در دعاى کمیل میخوانیم: «وهذا ما لاتقوم لها السموات و الارض»، آسمان‏ها و زمین طاقت تحمّل عذاب دوزخ را ندارند.

از پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله درباره‏ى ظهور و خروج حضرت قائم علیه السلام پرسیدند، حضرت فرمودند: «مثلهُ مثل الساعة» قیام او مثل برپایى قیامت ناگهانى است. سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «لایجلّیها لوقتها الاّ هو ثقلت فی ‏السموات والارض لاتأتیکم الاّ بغتةً». این حدیث از امام رضا علیه السلام نیز روایت شده است. <383>

1- مردم، مکرّر از پیامبر سؤال می‏کردند و گاهى از زمان وقوع قیامت می‏پرسیدند. «یسئلونک» (فعل مضارع نشان دوام و استمرار است)

2- جز خداوند، کسى از زمان برپایى قیامت آگاه نیست. «انّما علمها عند ربّى» آرى، ندانستن زمان برپایى قیامت، براى آماده باش انسان بهتر است.

3- قیامت، قابل پیش‏بینى نیست و در زمانى که انتظارش نمیرود، ناگهانى رخ خواهد داد. «بغتةً» («بغتة» در موردى بکار می‏رود که انسان حتّى احتمال و حدس آن را نیز در ذهن خود نداشته باشد)

4- قیامت بسیار گران وسنگین است، حتّى بر آسمان‏ها و زمین، تا چه رسد به انسان‏ها. «ثقلت فى السموات و الارض»

5 - در مورد آنچه نمیدانیم، از گفتنِ «نمیدانم» نهراسیم. در این آیه پیامبر دوبار فرمان یافته که بگوید: «قل انّما علمها عند ربّى... قل انّما علمها عند اللّه» و در جاى دیگر نیز می‏فرماید: سرنوشت خود و شما را نمی‏دانم. «قل ما کنت بدعاً من الرسل و ما ادرى ما یفعل بى و لا بکم ان اتّبع الاّ ما یوحى الىّ» <384>

6- ندانستن خصوصیّات و جزئیّات قیامت، ضررى به اصل نبوّت ومعاد نمیزند. هیچ کس از زمان و مکان مرگ خود آگاه نیست، ولى این دلیل انکار اصل مرگ نمیشود. «انّما علمها عند ربى»